Sociale zekerheid bloedt leeg door slecht beleid en slechte wil

Het wanbeleid van de afgelopen jaren zorgt voor een zwaar en sterk oplopend tekort in de sociale zekerheid. Een tekort dus in het systeem waar we allemaal aan bijdragen en dat zorgt voor onze betaalde vakantie, ziekte-uitkering, ons pensioen, kindergeld, de terugbetaling bij de dokter … Hoe komt dat?

Het tekort in de sociale zekerheid loopt dit jaar veel hoger op dan aanvankelijk gedacht. Tegen 2024 zou het tekort oplopen tot 6,3 miljard.

Slecht beleid en slechte wil

Vandaag is er al een tekort door slecht beleid en slechte wil van de regering-Michel. Zo schatte de regering de kosten van de bijdrageverminderingen 83,2 miljoen euro te laag in. Het gaat hier om het cadeau in de taxshift waardoor werkgevers minder moeten bijdragen (25% i.p.v. 33%). De regering knipte dus in die bijdragen, de belangrijkste bron van inkomsten voor de sociale zekerheid, zonder hiervoor compenserende inkomsten te voorzien, bijvoorbeeld door de creatie van jobs als minimumvoorwaarde te stellen.

Daarnaast nam de regering inkomsten op voor maatregelen die ze nog niet heeft geconcretiseerd, zoals de 101 miljoen die de strijd tegen sociale fraude zou moeten opleveren. Verder voorzag de regering geen budget om de uitkeringen aan te passen aan de gestegen welvaart: de welvaartsenveloppe van €230 miljoen nam ze enkel op bij de uitgaven. En de alternatieve financiering via de fiscaliteit zou afnemen door lagere btw-inkomsten.

Oorzaken bekend

Het gaat niet op te beweren dat de “sociale zekerheid te veel kost” of dat de “pensioenen niet betaalbaar zijn”, en het mes te zetten in uitkeringen en zorg wanneer wanbeleid ervoor zorgt dat de inkomsten afnemen. Er zijn diverse oorzaken.

• Een falend beleid van jobs, jobs, jobs. Door een ondoelmatige taxshift waarbij bedrijven minder moeten bijdragen en een voorliefde voor flexi-jobs en mini-jobs. De economische groei en werkgelegenheid blijft in België achter op die van de buurlanden. Dat kost de sociale zekerheid.
• Een wurggreep op de loonvorming via de loonnormwet: als de brutolonen onvoldoende stijgen, blijft ook de stijging van de bijdragen uit.
• De wildgroei aan nieuwe statuten en arbeidsvormen, zonder de normale bijdragen.
• Bedrijven die geen strobreed in de weg worden gelegd om loon te vervangen door voordelen die aan de normale bijdragen ontsnappen, extralegale voordelen. Denk aan netto-voordelen zoals een hospitalisatieverzekering, aanvullend pensioen, bonus … waarmee werkgevers vermijden om bij te dragen aan de sociale zekerheid en waarmee jij geen sociale rechten opbouwt (bijv. voor je pensioen).
• Een overheidsdotatie die niet meegroeit met de behoeften. Hiervoor bestaat een wettelijke basis, maar er is nog geen begin van aanzet voor de uitvoering.

Deze kwesties moeten opgenomen worden bij de nieuwe regeringsvorming. De volgende regering moet een stabiele financiering van de sociale zekerheid waarborgen zodat die tegemoetkomt aan de behoeften van de mensen.

Politieke wil

Een sociale zekerheid die niemand in de kou laat staan, die zorgt voor waardige pensioenen en betaalbare gezondheidszorg. Is dit een kwestie van centen? Neen, van politieke wil. De in België geproduceerde rijkdom neemt voldoende toe om duurzame financieringsbronnen te vinden. Hoe? Via een rechtvaardige fiscaliteit. Ook de vermogens moeten aangesproken worden om onze sociale zekerheid in stand te houden.