Welzijn is steeds het vijfde wiel aan de wagen
In de cruciale sectoren en essentiële diensten moest de fysieke afstand slechts verzekerd worden in de mate van het mogelijke, aangezien er geen beschermingsmiddelen zoals mondmaskers beschikbaar waren. Of toch niet voor iedereen. Of het materiaal was niet betrouwbaar. Werknemers in deze sectoren moesten hun gezondheid en veiligheid in gevaar brengen. Ze moesten eventuele kinderopvang overlaten aan familieleden die daardoor risico liepen op besmetting.
Voor veel andere werknemers werd telewerk de norm. Ook zij moesten het hoofd bieden aan psychosociale risico’s, aan te veel – of te weinig – werk, aan de combinatie werk en kinderen, aan interne conflicten, enzovoort.
Vijf maanden later, ontstellende vaststellingen
De coronacrisis bracht de ongelijkheid tussen werknemers aan het licht met betrekking tot de bescherming van hun fysieke, psychosociale en mentale gezondheid. We hebben de indruk dat de regering de gezondheid en bescherming van de werknemers niet belangrijk acht. De beslissingen worden genomen zonder enige samenhang.
Op Europees niveau steunde België het standpunt van de Europese Commissie: SARS-CoV-2 vormt geen gevaar op de werkplek, behalve in de gezondheidssector en in laboratoria. De door Volksgezondheid afgekondigde maatregelen voor ‘social distancing’ zouden volstaan. De verantwoordelijkheid voor een eventuele besmetting ligt dus bij de werknemer zelf. Nochtans is de werknemer verplicht de instructies van zijn werkgever inzake arbeidsorganisatie na te leven. Hij of zij beschikt niet over dezelfde bewegingsvrijheid als in de openbare ruimte.
Op 30 juni registreerde Fedris 5.760 aangiftes van beroepsziekten in de gezondheidssector, waarvan ruim 80 procent betrekking had op vrouwelijke werknemers.
Covid-19 wordt nu volgens strikte voorwaarden erkend als beroepsziekte voor een groter aantal werknemers uit de essentiële diensten, die tussen 18 maart en 17 mei 2020 besmet raakten. Laten we het geval nemen van een werknemer in een slachthuis. Hij is verplicht zijn taken uit te voeren in een omgeving van zwaar werk, zijn beroep wordt als essentieel beschouwd, maar indien hij het coronavirus oploopt, is hij niet zeker dat hij of zijn rechthebbenden erkend worden als mogelijke begunstigden van het stelsel van beroepsziekten.
Nochtans werden na 17 mei wereldwijd clusters van honderden besmette werknemers in slachthuizen vastgesteld. Ondertussen blijft Sciensano doof voor onze verzoeken om het beroep van de zieken op te nemen in de Covid-aangiften. Het is dan ook onmogelijk statistieken op basis van de beroepen op te maken.
Armste werknemers hardst getroffen
De epidemiologische gegevens uit landen uit de hele wereld geven aan dat de armste werknemers het grootste risico lopen omdat ze zich naar hun werkplek moeten begeven om te overleven. Deze groepen worden als eerste getroffen door tweede golven.
In België blijft telewerk – indien mogelijk – aanbevolen. Maar in tal van functies is telewerk niet mogelijk. Personen die hun beroepsactiviteiten moeten voortzetten zonder dat ze de sociale afstand kunnen respecteren, lopen dus een specifiek besmettingsrisico. De diensten van de arbeidsinspectie, die nochtans kampen met personeelstekort, hebben tijdens hun bezoeken aan zowat 2.500 ondernemingen tussen 4 mei en 26 juni bij 65 procent inbreuken op de hygiënemaatregelen en op de fysieke afstand vastgesteld.
Hoewel de voorschriften van de Codex over het welzijn op het werk van toepassing zijn om de gezondheid van alle werknemers te beschermen, lijkt het absoluut noodzakelijk om snel wetsbepalingen op te stellen die specifiek zijn voor situaties van een pandemie. Er moet ingezet worden op de preventie van beroepsrisico’s op alle niveaus, rekening houdend met hun onderlinge wisselwerking.
Het is nogmaals duidelijk dat de veiligheid en gezondheid van de werknemers niet de nodige aandacht krijgen en dat de economische belangen nog steeds zwaarder doorwegen dan de gezondheid van de werknemers. Het ABVV zal alles doen om het welzijn op het werk beter te doen respecteren. Wij pleiten onder andere voor bijkomende preventieplannen die tot stand kunnen komen in samenwerking met werknemersafgevaardigden in de bedrijven. We roepen ook op dat voor alle werknemers persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking worden gesteld en tot op z’n minst een verdubbeling van de controles.
#OnsVaccin