De sociale zekerheid kan niet met pensioen
In onderstaand opiniestuk, gepubliceerd in De Standaard naar aanleiding van de 75ste verjaardag van de sociale zekerheid, benadrukken de drie vakbonden dat de sociale zekerheid nog niet met pensioen kan. Integendeel, het solidaire en federale systeem moet versterkt en verstevigd worden, én dus duurzaam gefinancierd.
Werkgevers en vakbonden sloten in 1944 een ontwerppact voor sociale zekerheid, dat een reeks oriëntaties bepaalde voor het naoorlogse sociaal overleg en de sociale zekerheid. De tekst werd nooit formeel ondertekend, maar werd omgezet in de Besluitwet van 28 december 1944 – het fundament van de sociale zekerheid.
Hoe willen we wie getroffen wordt door ziekte, een ongeval, een handicap of werkloosheid beschermen? Hoe wil onze samenleving solidariteit organiseren voor jongeren, senioren, mensen met een beperking en zieken? Welke bijdragen zijn we bereid te leveren voor de zorg? Hoe kunnen we gelijkheid tussen vrouwen en mannen garanderen?
De vragen van 75 jaar geleden blijven actueel. De antwoorden bepalen net zoals toen welke richting we uitgaan met de sociale zekerheid.
Voor ons is die richting duidelijk. 2.250.000 Belgen kampen met armoede en sociale uitsluiting. De situatie van mensen met de laagste inkomens verslechtert. De sociale zekerheid kan dus nog niet met pensioen. Ze moet een tandje bijsteken, zodat ze een betere bescherming kan bieden. Sociale minimumuitkeringen moeten daarom opgetrokken worden tot boven de armoedegrens (60 procent van het mediaaninkomen voor een alleenstaande en 90 procent voor een koppel).
Middelen vrijmaken
Om die uitdaging te kunnen aangaan heeft de sociale zekerheid nood aan een stabiele financiering. Werkgevers, werknemers en politieke mandatarissen moeten bereid zijn om voldoende middelen vrij te maken. Want het budget van de sociale zekerheid staat zwaar onder druk.
De laatste decennia komen bij elke begrotingsoefening de gepensioneerden, zieken en werklozen in het vizier. Die trend moeten we keren.
Het is tijd om de sociale zekerheid te herfinancieren. Daarvoor moeten we het moeilijke debat over arbeidsvormen en extralegale voordelen zonder socialezekerheidsbijdragen voeren. De loonwet die dankzij sjoemelsoftware de loonontwikkeling en de groei van socialezekerheidsbijdragen fnuikt, moet worden aangepast. Tegenover de kortingen die opeenvolgende regeringen op kap van de sociale zekerheid uitdeelden, moet sluitende alternatieve financiering staan.
Iedereen eerlijk doen bijdragen
De sociale zekerheid wordt nu voor een groot deel gefinancierd door bijdragen op één inkomenscategorie: de inkomens uit arbeid. De uitgaven dekken nochtans veel meer (gezondheidszorg voor bijna iedereen, arbeidsmarktmaatregelen, solidariteit). Daarom pleiten we voor een algemene nieuwe socialezekerheidsbijdrage, die ook de kapitaalinkomens – volgens draagkracht – aanspreekt. De opbrengst daarvan moet rechtstreeks naar de sociale zekerheid stromen.
75 jaar geleden werd een sociaal solidariteitsproject onderhandeld in volle oorlogstijd. Vandaag duiken nieuwe uitdagingen op. Maar het doel blijft hetzelfde: vorm geven aan de sociale bescherming en de sociale democratie in ons land.
Als vakbonden zullen wij blijven ijveren opdat de toekomstige generaties op hun beurt zich zouden kunnen ontplooien in een rechtvaardige en solidaire samenleving.
Miranda Ulens, Marc Leemans & Mario Coppens
ABVV, ACV & ACLVB