Wanneer de overheid voldoende sociale hefbomen biedt, via herverdeling en sociale zekerheid, helpt dat mensen wel degelijk om uit de armoede te raken. Enkel inzetten op meer mensen aan het werk krijgen, volstaat niet.

Een nieuwe studie over de lagere middenklasse onderzocht de impact van sociale en tewerkstellingsmaatregelen voor, tijdens en na corona. Daaruit blijkt dat alleen ‘werk werk werk’ gezinnen niet vanzelf uit de armoede haalt. Wie vanuit armoede naar werk opschuift doet dat immers vaak met kleine stapjes. Via deeltijds of tijdelijk werk bijvoorbeeld, of doordat één van de gezinsleden werk vindt.

Daarom, zo stelt onderzoeker en armoede-expert Wim Van Lancker (KULeuven), is aanvullend een stevige sociale onderbouw nodig met uitkeringen, lonen en pensioenen die voldoende hoog zijn. Het is die combinatie van werk en sociale ondersteuning die gezinnen helpt om structureel uit de armoede te klimmen. Enkel inzetten op meer mensen aan het werk te krijgen, volstaat dus niet.

Armoedecijfers dalen

Het onderzoek keek specifiek naar de periode voor, tijdens en na corona, een periode waarin de Vivaldi-regering breed inzette op werk én de sociale uitkeringen en minimumlonen verhoogde. De impact hiervan is duidelijk: er gingen meer mensen aan de slag én (ondanks de impact van verschillende crisissen) er klommen meer gezinnen uit de armoede. Een trendbreuk, aldus Van Lancker: “Het is de eerste keer in 35 jaar dat we de armoedecijfers substantieel zien dalen.”

Nochtans was de verwachting van de onderzoekers dat het wegvallen van coronasteun na de pandemie gezinnen opnieuw in armoede zouden terechtkomen. Dat blijkt niet het geval, dankzij de combinatie van maatregelen.

Waarschuwing voor toekomstige regeringen

De vaststellingen bevatten een stevige waarschuwing aan zowel de federale als gewestelijke (Vlaamse, Waalse, Brusselse) regering: enkel met meer werk én degelijke uitkeringen kunnen gezinnen structureel de sprong uit armoede aan.

Snijden in de uitkeringen, kindergeld gebruiken voor andere doelen, beperken van de werkloosheid in de tijd maar ook stomweg snoeien in de sociale zekerheid mogen vanaf nu ook aangevinkt worden als contraproductief.

Het onderzoek kwam er op vraag van Minerva en Decenniumdoelen, waar ABVV lid van is.