Op 15 juli jl. heeft de Nationale Arbeidsraad (NAR) een advies uitgebracht over 'kidfluencers', minderjarigen die een activiteit als influencer uitoefenen op sociale media. In dit advies spreken de sociale gesprekspartners zich uit voor een strikt wettelijk kader om deze kidfluencers zo goed mogelijk te beschermen.

Context

In België is kinderarbeid verboden. Voor bepaalde activiteiten, zoals die van acteurs, figuranten of modellen, kunnen individuele afwijkingen worden toegestaan door de overheid. Deze uitzonderingen zijn limitatief opgesomd in de arbeidswet van 1971. Voor een influenceractiviteit die wordt uitgeoefend door een jongere onder de 15 jaar moet in theorie een afwijking worden aangevraagd. In de praktijk wordt voor ‘kidfluencers’ bijna nooit een dergelijke uitzondering aangevraagd omdat er momenteel juridische onduidelijkheid bestaat over dit fenomeen, dat niet expliciet wordt vermeld in de gronden die recht geven op een afwijking. 

De afgelopen jaren zijn er verschillende wetsvoorstellen ingediend in het parlement om hetr fenomeen beter te omkaderen. Tot nu toe hebben deze echter niet geleid tot een wijziging van de regelgeving. De NAR heeft zich bijgevolg over deze kwestie gebogen teneinde een omkadering van deze praktijken (die gevaarlijk kunnen zijn voor het welzijn van kinderen) te bevorderen.

De aanbevelingen in het advies

Concreet stelt de NAR voor om de wet (artikel 7.2 van de Arbeidswet van 16 maart 1971) te wijzigen, zodat influenceractiviteiten duidelijk als reden voor het aanvragen van een afwijking worden vermeld. De definitie van wat onder ‘influenceractiviteiten’ wordt verstaan, moet volgens de NAR op de volgende essentiële elementen berusten: 

• een lucratieve activiteit; 

• de aanwezigheid van een kind; 

• verspreiding via een technologisch of audiovisueel medium. 

Het ABVV heeft er tijdens de besprekingen op aangedrongen dat ook activiteiten van kinderen die voorkomen als ‘figurant’ in door hun ouders gecreëerde content worden opgenomen, wat we ook hebben bereikt. Op initiatief van de werknemersorganisaties wordt in het advies ook benadrukt dat "bijzondere aandacht moet worden besteed aan de meest kwetsbare kinderen, in het bijzonder de jongste kinderen en kinderen met een (geestelijke) beperking of die meer moeite hebben om zich uit te drukken". 

Het advies vermeldt vervolgens de noodzaak om "de bescherming van het loon in geld van de kidfluencer (artikel 7.13 van de Arbeidswet van 16 maart 1971) te behouden”. Dat betekent dat de inkomsten van kinderen in principe integraal op een op hun naam geblokkeerde rekening worden gestort tot ze meerderjarig zijn". 

Ten slotte worden in het advies nog twee bijkomende aandachtspunten genoemd:

Het eerste punt betreft activiteiten die via een agent worden uitgevoerd. Het advies wijst op het risico dat de verantwoordelijkheid wordt doorgeschoven en benadrukt dat "agenten van kidfluencers alle regels inzake de bescherming van kidfluencers moeten naleven en ervoor moeten zorgen dat ze worden nageleefd, met inbegrip van de duur en frequentie van de activiteiten en de bescherming van de inkomsten, zelfs indien die agenten geen afwijking hebben aangevraagd". 

Het tweede punt betreft de mogelijk ambivalente rol van de ouders. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor het aanvragen van de afwijking, maar kunnen tegelijkertijd ook de ‘opdrachtgevers’ zijn in de arbeidsrelatie. De NAR specifieert dan ook dat "voor zover ouders optreden als werkgever van hun kinderen of als tussenpersoon met een influencer-agent of een bedrijf dat hun kinderen in dienst heeft, deze relatie deels binnen de arbeidssfeer valt" en dat de wetgeving dus van toepassing is.

Ten slotte wordt, om ervoor te zorgen dat het toekomstige wettelijk kader daadwerkelijk wordt toegepast, in het advies een belangrijk deel gewijd aan de rol van de FOD Werkgelegenheid op het vlak van preventie en controle. Dit punt hadden de representatieve werknemersorganisaties tijdens de besprekingen sterk benadrukt.

Auteur : marie.hanse@abvv.be