Vrouwen moesten tot 14 maart 2025 werken om evenveel te verdienen als mannen in 2024 al hadden verdiend.

Het principe ‘gelijk loon voor gelijk werk’ is sinds lange tijd verankerd in de Belgische en Europese wetgeving en is van toepassing op vrouwen. Op basis van de gelijke behandeling van vrouwen en mannen is discriminatie op grond van geslacht bij wet verboden. Een werkgever moet twee werknemers v/m/x die gelijk werk of gelijkwaardig werk verrichten bijgevolg op dezelfde manier verlonen.

Ondanks dit wetgevend arsenaal blijft de loonkloof bestaan, zoals blijkt uit de volgende gegevens:

• Voor 2022 (de meest recente cijfers) bedraagt de loonkloof v/m op jaarbasis in België (ongecorrigeerd voor arbeidsduur) 19,9% ( -1,1% t.o.v. 2021) of bedraagt ze in VTE of voltijdse equivalenten 7% (-1% t.o.v. 2021).
• In de privésector is de loonkloof op jaarbasis (24,7%) hoger dan in de openbare sector (14%). In VTE bedraagt de loonkloof 10,2% in de privésector en 4,2% in de openbare sector.

Loonkloof volgens statuut:

• De grootste loonkloof vinden we bij arbeiders in de privésector: 41,9% op jaarbasis en 19,3% in VTE. Nadien volgen de bedienden (v/m) met een loonkloof van 30,2% op jaarbasis en 17,9% in VTE. 

Loonkloof bij deeltijdse en voltijdse werknemers:

• Er bestaat eveneens een loonkloof tussen voltijdse werknemers en deeltijdse werknemers. In VTE betreft het 4,7% voor de werknemers die voltijds werken en 5,3% zonder correctie voor arbeidsduur. Voor werknemers die deeltijds werken bedraagt de loonkloof 6,6% (in VTE) en 8,9% zonder correctie voor arbeidsduur. 

De loonkloof naar ondernemingsgrootte 

• Bij de VTE zien we dat de loonkloof v/m meer dan 10,7% bedraagt in ondernemingen vanaf 50 werknemers en dat ze 15,5% bedraagt in ondernemingen met 500 tot 999 werknemers. Zonder correctie voor arbeidsduur bedraagt de loonkloof 25,8% in ondernemingen vanaf 50 werknemers en 27,8% in ondernemingen met 500 tot 999 werknemers. 

Onze Belgische loonkloofwet van 2012 betreft net deze ondernemingen. Vandaar onze herhaalde eis om een versterking van de loonkloofwet, d.m.v. betere controles, effectieve sancties en meer loontransparantie zoals voorzien in de Europese richtlijn.

De regering-De Wever overweegt administratieve vereenvoudigingen voor ondernemingen. Ondernemingen met meer dan 50 werknemers zijn om de twee jaar verplicht om een analyseverslag op te maken van de bezoldigingsstructuur binnen hun onderneming. Dit verslag moet het voorwerp uitmaken van een bespreking binnen de ondernemingsraad of het comité voor preventie en bescherming op het werk. 

In functie van de resultaten kan een actieplan worden opgesteld om voor meer gendergelijkheid in de onderneming te zorgen.

Op 10 mei 2023 gaf het Europees Parlement groen licht voor de richtlijn over loontransparantie. 

De richtlijn moet ten laatste op 7 juni 2026 door de lidstaten (met inbegrip van België) worden omgezet. Hier is belangrijk dat het toepassingsgebied niet enkel betrekking heeft op de privésector, maar ook de overheidsdiensten omvat.

Wat houdt dit in?

Werkzoekenden worden reeds in de vacature of vóór het eerste gesprek ingelicht over het beginsalaris of over de loonschaal.

De loontrekkenden (v/m) zullen het recht hebben om informatie te vragen over de gemiddelde lonen van werknemers die dezelfde functie vervullen en over de criteria (objectief en genderneutraal) die gehanteerd worden om het loon te bepalen. 

Ondernemingen moeten over hun loonbeleid rapporteren in gedetailleerde verslagen. De frequentie van deze rapportage en de datum waarop het eerste verslag verwacht wordt hangen af van de grootte van de onderneming. 

Er worden sancties voorzien en werkgevers zullen slachtoffers van loondiscriminatie volledig moeten vergoeden door bijvoorbeeld loonachterstallen, achterstallen van voordelen in natura en premies te betalen.

In de NAR zijn besprekingen gaande op basis van een inventaris of een tabel met impactanalyse, en voor elk artikel van de richtlijn werd nagegaan wat er reeds bestaat qua wetgeving of collectieve arbeidsovereenkomsten en waar er eventueel aanpassingen moeten gebeuren. Het ABVV hoopt om via het overleg zowel de minimale bepalingen uit loonkloofwet te kunnen behouden als de bepalingen uit de richtlijn te kunnen versterken.

Opmerking: Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen publiceert elk jaar een verslag over de loonkloof. Dit verslag is gebaseerd op de gegevens van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) en houdt ook rekening met de overheidsdiensten en de kleinste ondernemingen.

Auteur: Dalila.LARABI@abvv.be