Op 17 oktober bracht de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk (HRPBW) een advies uit over de omzetting van de gewijzigde asbestrichtlijn. Deze wijzigingen moeten vóór 21 december 2025 in Belgisch recht worden omgezet. We overlopen de belangrijkste wijzigingen.

Het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van de Codex over het welzijn op het werk werd ter advies voorgelegd aan de HRPBW. 

De volgende elementen worden naar voren geschoven in de ontwerptekst:

• Gefaseerde verlaging van de grenswaarde voor asbestblootstelling: van 0,1 vezel/cm³ naar uiteindelijk 0,002 vezel/cm³
• Overschakeling van optische microscopie naar scanning-elektronenmicroscopie (SEM) als analysemethode vanaf 21 december 2027
• Versterking van de kwalificaties en erkenningsvoorwaarden voor asbestinventariseerders en opleiders
• Hervorming van de erkenning van asbestverwijderaars (o.a. gebruik van eenvoudige handelingen) en vereenvoudiging van formulieren en meldingsprocedures (“Only Once”-principe)
• Een ondersteunende rol en duidelijkere communicatie vanuit de overheid, met bijvoorbeeld verklarende toelichtingen op de FOD WASO-website.

Kleine en grotere opmerkingen

De Hoge Raad heeft een gunstig unaniem advies uitgebracht, met een reeks algemene opmerkingen, alsook een aantal meer specifieke bemerkingen. 

Zo zou er een betere coördinatie en afstemming tussen verschillende regelgevingen moeten  gebeuren. Daarnaast moet de kwaliteit en de attestatie van de opleiders extra gewaarborgd worden. Ook dienen er een aantal praktische punten uitgeklaard te worden op de website van de FOD WASO.

Na de opmerkingen van de sociale partners zal het ontwerp van koninklijk besluit worden aangepast en opnieuw naar de Raad van State worden gestuurd voor advies. 

Over het geheel genomen is de nieuwe richtlijn en het voorgelegde ontwerp KB een degelijke en vooruitstrevende stap richting strengere bescherming tegen asbest. De opmerkingen van de Hoge Raad zijn relevant en wijzen op de noodzaak om in de laatste stappen van de regelgeving scherp te zijn op duidelijke definities, haalbaarheid in uitvoering en voldoende steun en capaciteit bij laboratoria en inspectiediensten.

Lagere grenswaarde asbest

De grenswaarde voor blootstelling is aanzienlijk verlaagd. Voor blootstelling aan kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische stoffen bestaat er geen drempelwaarde waaronder er geen enkel gezondheidsrisico zou zijn. Deze nieuwe verplichtingen zijn bijzonder belangrijk in een context waarin gebouwen en materialen waarin asbest op grote schaal werd gebruikt in de tweede helft van de 20ste eeuw nu beginnen te verslechteren en zo de risico’s voor werknemers vergroten. 

Het is wel van essentieel belang dat de arbeidsinspectie wordt versterkt en bevoegd is om de correcte toepassing van de wetgeving te garanderen op het terrein. De sensibiliserende rol van de arbeidsinspectie moet ook ondersteund worden.

De resultaten van 3.060 recente inspecties door het Toezicht van het Welzijn op het Werk tonen duidelijk aan dat vooral in kleine ondernemingen zonder gespecialiseerde preventieadviseur (preventieadviseur niveau C, D-), de verplichtingen rond het opmaken van een asbestinventaris onvoldoende worden nageleefd. Van de 2.375 gecontroleerde kleinere (C,D-) bedrijven had slechts een derde een volledig en actueel inventaris. 

Vakbondstoezicht en opleiding van werknemersvertegenwoordigers op dit gebied zijn ook van cruciaal belang om de gezondheid en veiligheid te waarborgen van werknemers die mogelijk worden blootgesteld aan asbestvezels.

Auteurs : Caroline.Verdoot@fgtb.be

, Anna.Makhova@abvv.be