Op 26 februari 2025 zal de Europese Commissie een nieuwe “vereenvoudigde omnibusregulering” voorstellen. Wat er concreet zal instaan is nog onduidelijk, maar het algemeen kader en de beweegredenen geven voldoende argumenten om ons syndicaal voor te bereiden.

Na een informele bijeenkomst van de leiders van de Raad in Boedapest op 8 November 2024 kondigde Ursula von der Leyen al aan dat ze de lasten voor bedrijven wil verlagen, meer bepaald het stroomlijnen van de rapportageverplichtingen, het verminderen van de administratieve lasten en het samenvoegen en afstemmen van bestaande verplichtingen op vlak van duurzaamheidsrapportering.

Ze geeft daarmee uitvoering aan het rapport van Mario Draghi over de competitiviteit van de EU dat hij maakte op vraag van de Europese Commissie. Draghi ziet onder meer teveel regulering als een obstakel om innovatie te bevorderen en daarmee ook de economische groei en het concurrentievermogen van de EU te versterken ten opzichte van voornamelijk de VS en China. 

De Commissie zal in het bijzonder kijken naar de rapporteringsverplichtingen in drie wetgevende maatregelen die ontwikkeld werden om als onderdeel van de Europese Green Deal en om bedrijven te dwingen de klimaatverandering aan te pakken en hun CO2-uitstoot te rapporteren:

• De Verordening EU-taxonomie (2020) voor duurzame activiteiten. De taxonomie creëerde een classificatiesysteem voor bedrijven en investeerders om te weten welke activiteiten als groen of klimaatvriendelijk worden beschouwd.
• De Corporate Sustainability Reporting Richtlijn (CSRD – 2023). De CSRD creëerde vereisten voor bedrijven om broeikasgasemissies en andere acties op het gebied van milieu, maatschappij en bestuur te rapporteren.
• De Corporate Sustainability Due Diligence Richtlijn (CSDD – 2024) CSDD, creëerde aanvullende rapportagevereisten en wettelijke aansprakelijkheid voor bedrijven met betrekking tot hun toeleveringsketen. De bedoeling is om niet alleen de directe acties van een bedrijf te reguleren, maar ook om ervoor te zorgen dat hun leveranciers voldoen aan de klimaat- en mensenrechtendoelstellingen.

Risico’s van ondoordachte en misplaatste vereenvoudiging

Hoewel het vereenvoudigen van procedures de efficiëntie op zich kan verbeteren, zal er met dit voorstel een toenemend en zeer reëel risico zijn dat vereenvoudiging zich vertaalt in deregulering van essentiële EU-bescherming op het sociaal, milieu-, democratisch vlak en inzake mensenrechten. 

Werknemersrechten en sociaal en arbeidsrecht, naast milieubescherming, voedselveiligheid, volksgezondheid, sociale bescherming zijn evenwel geen lasten, maar vormen het fundament van een goed functionerende, veerkrachtige en eerlijke samenleving. 

Door te vereenvoudigen in wetgeving die dit fundament ondersteunt, dreigt dit juist het kader te ondermijnen dat nodig is voor de groene en rechtvaardige transitie Daarnaast kan het verminderen van rapportageverplichtingen zonder rekening te houden met de beleidsdoelstellingen die ermee worden nagestreefd, de effectieve handhaving van het EU-acquis in gevaar brengen. 

Economisch boomerangeffect 

De uitdagingen voor bepaalde sectoren zijn niet te wijten aan buitensporige regelgeving, maar eerder aan het falen van regeringen en bedrijven om vooruit te plannen, te investeren en zich aan te passen aan de noodzakelijke transities. Regulering kan dan net een motor voor innovatie zijn. 

De crisis in de Duitse auto-industrie is bijvoorbeeld niet het gevolg van te veel regels, maar van een gebrek aan innovatie en visie en een vertraagde overschakeling op elektrische voertuigen. Bedrijven bleven voorrang geven aan de verbrandingsmotor in plaats van aan een toekomstbestendig bedrijfsmodel en hadden er vertrouwen in dat ze met hun lobby de status quo van het primaat van voertuigen op fossiele brandstoffen konden handhaven, zonder voldoende rekening te houden met de mondiale klimaat- en innovatiecontext.

Elke deregulering die nu plaatsvindt zal de deur openzetten voor oneerlijke concurrentie en contraproductief zijn voor innovatie en duurzaamheid. 

Deregulering is nooit het antwoord

De Europese Commissie moet garanties bieden tegen het terugdraaien of omzeilen van sociale en milieunormen. Ze moet bestaande wetgeving implementeren, handhaven en controleren en nieuwe regelgeving ontwikkelen die nodig is voor de rechtvaardige transitie op zowel EU-niveau als binnen de lidstaten. 

Voorrang geven aan loutere competitiviteit vanuit het belang van de werkgevers boven het algemeen belang en de sociale en ecologische bekommernissen zijn niet aanvaardbaar noch duurzaam als uitgangspunt en strategie.

joeri.hens@abvv.be