Het ABVV organiseerde aan de vooravond van een grote hervorming twee studiedagen over re-integratie van langdurig zieken.

Met twee studievoormiddagen op 31 januari 2025 en 18 maart 2025 wierp het Federaal ABVV een licht op de versnipperde en complexe regelgeving rond re-integratie, met aandacht voor de laatste wijzigingen en evoluties.

Oorzaken

België telt meer dan een half miljoen langdurig zieke werknemers. Het aantal personen dat minstens één jaar arbeidsongeschikt is, verdubbelde op minder dan 20 jaar tijd. Er zijn meerdere oorzaken, maar die hebben vooral te maken met het werk dat al te vaak ziek maakt. Musculoskeletale aandoeningen en problemen van psychische aard (stress, burn-out en depressie) vormen de twee belangrijkste oorzaken. De re-integratie van langdurig zieken is en blijft dus brandend actueel.

De langdurig zieken zijn geen homogene groep. De invaliditeitsgraad bij vrouwen is bijna dubbel zo hoog is als bij mannen en neemt sneller toe. Wat vaak onderbelicht blijft is de ‘klassedimensie’, namelijk dat bijna één vrouwelijke arbeider op vijf langdurig ziek is, terwijl dit voor de totale populatie loontrekkenden 11% is.

Gewoon ‘op’

De sterkste toename van het aantal invaliden zit in de groep 60-64 jaar. De invaliditeitsgraad ligt bij deze groep driemaal hoger dan voor de totale werknemerspopulatie. Sommige werknemers zijn simpelweg ‘op’ tegen die leeftijd.

Het is namelijk niet omdat de levensverwachting stijgt, dat we ook langer gezond blijven. Volgens een studie van Solidaris leeft 26% van de mensen met een laag inkomen niet tot de huidige pensioenleeftijd, terwijl dit slechts 13% is bij de hoogste inkomens.

Het nieuwe regeerakkoord behandelt zieken echter als werklozen, terwijl de prioriteit voor langdurig zieken ligt bij genezing en bij proberen een menswaardig leven te leiden ondanks hun ziekte. Zij die dat kunnen en willen, moeten worden aangemoedigd om het werk deeltijds te hervatten.

Alternatief

Ondanks de geplande in het regeerakkoord maatregelen wil het ABVV een alternatief bieden en zijn standpunten en waarden blijven verdedigen.

Ook externe sprekers van het RIZIV en de RVA hebben de wetgeving over terugkeer naar werk en de financiële aspecten van re-integratie toegelicht.

Met deze kennis hebben we tijdens de tweede studiedag een (bredere) discussie op gang gebracht over het collectief re-integratiebeleid ten aanzien van langdurig zieken en over de elementen die onderdeel zouden moeten zijn van een RIT 3.0, dat succesvoller en meer solidair is. We hebben hier aandacht besteed aan het werk van de sociale partners op interprofessioneel niveau, waar het ABVV actief betrokken was bij een aantal initiatieven rond de re-integratie van langdurig zieken. Dit omvat onder andere het werk van onze collega's in de Nationale Arbeidsraad, Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk en het Beheerscomité van het RIZIV. Daarnaast konden we ook beroep doen op onze collega’s van de gewestelijke afdelingen en twee artsen (preventieadviseur-arbeidsarts van Cohezio en de adviserend geneesheer van  Solidaris) die hun professionele ervaring en visie rond re-integratie kwamen toelichten. Een inspirerende getuigenis van op het terrein heeft ons ook geholpen om nieuwe ideeën op te doen voor de toepassing van een collectief re-integratiebeleid in de praktijk.

Kwaliteit en respect

Na deze boeiende twee studiedagen en een actieve deelname kunnen we alleen maar concluderen dat het ABVV nog altijd met even groot enthousiasme en toewijding blijft werken voor een kwaliteitsvolle en respectvolle re-integratie van langdurig zieken. We blijven onvermoeibaar strijden voor de rechten van werkende mensen en van alle mensen, op een gezonde leef- en werkomgeving, op privacy en op respect voor ieders individuele noden en behoeften, voor een collectieve, solidaire en multidisciplinaire benadering tot gezondheidsproblematiek die ook oog heeft voor werk op maat.

De geuite meningen, de informatie en alle gekregen feedback zullen we gebruiken in ons interne werk en in de activiteiten op interprofessioneel niveau.

De opname van de eerste studiedag (de tweede studiedag werd niet opgenomen) en alle slides zijn beschikbaar en kunnen worden aangevraagd bij de auteur.

Auteur: anna.makhova@abvv.be