Vakbondsvrijheden aan de ketting in Panama
Gepubliceerd op
“Een systematische schendingen van rechten.” Dat is het verdict voor Panama van de ‘Global Rights Index 2025’, het jaarlijks rapport van Het Internationaal vakverbond. Daarin wordt aangetoond hoe het is gesteld met de fundamentele rechten en vrijheden van werknemers over de hele wereld. Panama is een van de 7 landen waar deze index achteruitgaat.
De vakbondsbeweging in Panama zag het afgelopen jaar een duidelijke toename van het aantal aanvallen. Zo werd SUNTRACS (Sindicato Único Nacional de Trabajadores de la Industria de la Construcción y Similares de Panamá) – een van de grootste Panamese vakbonden - en haar leiders, vorig jaar door de staat vervolgd. In februari 2025 hielden duizenden bij SUNTRACS aangesloten bouwvakkers een nationale protestactie om dit aan te klagen. De regering van president José Raúl Mulino beantwoorde de aanklacht met een gewelddadig politieoptreden, waarbij 514 werknemers werden gearresteerd. Onder de gearresteerden bevonden zich ook een aantal moeders die nog borstvoeding geven.
Vakbondsrepressie
Momenteel worden de belangrijke vakbondsleiders, Jaime Caballero van SUNTRACS en Francisco Smith van SITRAIBANA (La Industria del Banano, Agropecuario y Empresas Afines), vastgehouden in een zwaarbeveiligde gevangenis, waar eveneens de gevaarlijkste criminelen van het land worden gedetineerd. Ze worden beschuldigd van witwaspraktijken. Bovendien werden de bankrekeningen van SUNTRACS bevroren en haar activa in beslag genomen. Dit alles draagt bij tot een klimaat van angst en stigmatisering.
Protest in opmars
Sinds 2023 worden er regelmatig grote protesten op poten gezet. De meest markante manifestatie van dat jaar was een actie tegen de opening van een grote mijn. Niet alleen de vakbonden, maar ook ecologisten en jongeren sloten zich massaal aan bij de protesten. Zo dwongen ze het hooggerechtshof om zich uit te spreken, omdat het parlement het mijnbouwcontract weigerde in te trekken. Uiteindelijk verklaarde het Hof het contract ongrondwettelijk.
Recente acties in 2025 waren vooral gericht tegen de ‘wet 462’, een hervorming van het socialezekerheidsstelsel (Caja de Seguro Social). Deze wet wil het bestaande solidariteitsmodel voor pensioenen vervangen door een gemengd systeem. De werkgeverslobby probeert hiermee het solidaire systeem te ondermijnen en de rechten van werknemers af te bouwen.
President José Raúl Mulino en zijn regering reageren fel op de demonstraties en noemen de actievoerders: “criminelen en opportunisten”. Volgens hen zijn de protesten illegaal.
Het ABVV nam begin juni deel aan de jaarlijkse internationale arbeidsconferentie. We sprake er met Marco Andrade van CONUSI, een van de belangrijkste vakbondsfederaties van Panama.
Tijdens dit congres was er een speciale sessie van een halve dag toegewijd aan de situatie in Panama. Wat betekent dit voor jullie?
Marco: “Héél véél. Want het is net wat we hier bij de IAO kwamen zoeken: de solidariteit van de internationale vakbondsbeweging. En die krijgen we.
Dankzij deze speciale sessie, kunnen we als vakbondsorganisaties aan de wereld laten zien wat er momenteel in Panama gebeurt. Hoe onze autoriteiten het openbaar ministerie misbruiken om sociaal protest te vervolgen en mensen die hun stem verheffen te criminaliseren.
Sommige kameraden (onder andere Saúl Méndez, secretaris-generaal van SUNTRACS) werden gedwongen hun toevlucht te zoeken in de ambassade van Bolivia. De overheid besliste ook om de vakbond lam te leggen door de bankrekeningen - waarop de syndicale bijdragen van de arbeiders staan - te bevriezen.
De minister heeft zelfs een resolutie uitgevaardigd die bedrijven verplicht om vakbondsbijdragen rechtstreeks naar het ministerie te storten in de vorm van cheques. Dit zou een ongeziene controle van vakbondsgelden betekenen en de syndicale vrijheden sterk inperken. Dit is voor ons ook het bewijs van een alliantie tussen de overheid en het bankwezen.
In Panama worden de grondwettelijke garanties niet langer gerespecteerd. De vakbondsvrijheid wordt de kop ingedrukt, de grondwet genegeerd en de democratie vervangen door een autoritaire leider. Panama lijkt steeds meer op een dictatuur die wordt gesteund door buitenlandse mogendheden, met name de Verenigde Staten.
Bekijk het volledige interview hier: https://youtu.be/UtFB5TblcLM
Samen met het ACV hielden we met het ABVV op 3 juni ook een symbolische actie aan de ambassade van Panama om eraan te herinneren dat deze aanvallen ernstige schendingen zijn van syndicale vrijheden.
Teken de petitie van het internationaal vakverbond: petitions.ituc-csi.org/suntracs-en