Verdeling van de welvaartsenveloppe: eindelijk goed nieuws
Gepubliceerd op
Verdeling van de welvaartsenveloppe:
eindelijk goed nieuws
Goed gedaan, kameraden! Na een luid en duidelijk njet dat maandenlang door de werkgeversorganisaties genegeerd werd, hebben we uiteindelijk op 29 maart naar een nationale actie- en stakingsdag moeten grijpen om gehoord te worden. Onze eis: het loskoppelen van de onderhandelingen over de welvaartsenveloppe en het loonoverleg. De regering heeft ons gevolgd en we hebben een belangrijke syndicale overwinning geboekt. Een overwinning die er ook in de toekomst voor zou moeten zorgen dat de welvaartsenveloppe niet gebruikt kan worden als pasmunt voor de loononderhandelingen.
De welvaartsenveloppe: een brief die al 2 jaar onderweg is
Na jarenlange actie op initiatief van het ABVV werd in 2008 wettelijk bepaald dat de werkgevers en werknemers – de ‘sociale partners’ – om de twee jaar een advies moeten geven over de verdeling van de zogenaamde welvaartsenveloppe. In die enveloppe zit het geld waarmee meer dan 1 miljoen mensen met een minimumuitkering erop vooruit moeten gaan. Een deel van het geld gaat ook naar het optrekken van de berekeningsplafonds en naar de verhoging van uitkeringen die een aantal jaar geleden zijn ingegaan. Op die manier wordt het verzekeringsprincipe gegarandeerd en gaan ook mensen met een hogere uitkering erop vooruit.
De uitkeringen omvatten onder andere de pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, ziekteverzekering, uitkeringen voor arbeidsongevallen, beroepsziekten en bijstand. Deze worden jaarlijks geïndexeerd, wat ruwweg betekent dat ze aangepast worden aan de toegenomen levensduurte.
Vaak is deze aanpassing echter maar een druppel op een hete plaat en volstaat deze indexering voor veel mensen niet om op menswaardige manier rond te komen. De financiële ongelijkheid neemt de laatste jaren alsmaar toe: terwijl meer en meer mensen moeite hebben om het hoofd boven water te houden, stijgt de welvaart van de rijksten sneller dan ooit.
Om hier iets aan te doen werd de welvaartsenveloppe in het leven geroepen. Het is een budget bedoeld om de toegenomen welvaart eerlijker te verdelen. Het is dus geld dat bovenop de indexering van de uitkeringen komt en ervoor moet zorgen dat de uitkeringen mee stijgen met de lonen. Voor diegenen die het met een uitkering moeten doen, is deze enveloppe letterlijk ‘broodnodig’ om hun koopkracht en levenskwaliteit te garanderen.
De welvaartsenveloppe en de loononderhandelingen
De sociale partners moeten om de twee jaar tegen 15 september een advies uitbrengen over de besteding van de enveloppe. De werkgevers weigeren echter steevast een akkoord af te sluiten over de welvaartsenveloppe zolang er geen afspraken zijn over de lonen. Ze gebruiken de verbeteringen voor uitkeringsgerechtigden dus als pasmunt in de loononderhandelingen.
Zij willen de loonmarge immers zo laag mogelijk houden. Deze loonmarge is een bindende afspraak tussen werkgevers en werknemers die de maximum loonsverhoging voor de komende twee jaar bepaalt. Volgens de werkgevers moet deze loonmarge zo laag mogelijk gehouden worden zodat de bedrijven jobs komen creëren in België. Het huidige voorstel is echter een schamele 0,4% oftewel 6 euro bruto per maand voor de minimumlonen. Daar koop je misschien één brood per maand mee, oftewel net geen boterham per dag.
Voor de essentiële beroepen, de mensen die ons land financieel dragen doorheen de coronacrisis, betekent dit 9 euro loonsopslag per maand. Daarbij zitten onder andere de helden van de gezondheids- en woonzorgcentra die dag na dag risico’s nemen om ons welzijn te garanderen.
Deze koppeling van loononderhandelingen aan welvaartsenveloppe was dus in feite een bijzonder asociale eis van de werkgevers.
De welvaartsenveloppe: een aangetekende zending voor de werkgevers
Wat is er dan gebeurd? Na maandenlang vergeefs wachten op onderhandelingen hebben we van de welvaartsenveloppe een aangetekende zending gemaakt in de vorm van een nationale actie- en stakingsdag, verstuurd op 29 maart.
Nauwelijks 2 weken later kwam de regering tegemoet aan een van de belangrijkste eisen van het ABVV. Ze heeft zelf een voorstel op tafel gelegd - een voorstel dat voor een belangrijk deel tegemoet komt aan wat het ABVV had aanbevolen - en de sociale partners een deadline gegeven. Nu moesten de werkgevers wel aan tafel komen zitten en werden de onderhandelingen over de welvaartsenveloppe feitelijk losgekoppeld van het loonoverleg. Dit betekent een grote syndicale overwinning, niet alleen vandaag maar ook voor de toekomst.
We zijn bovendien niet langer aan handen en voeten gebonden om later een rechtvaardige loonsverhoging te onderhandelen in de sectoren die in tijden van crisis gigantisch veel winst hebben gemaakt.
De welvaartsenveloppe: wat zit er in?
In 2022 zal de enveloppe netto 808,5 miljoen euro bedragen. In grote lijnen gaat er daarvan 625,2 miljoen naar de verbetering van de sociale zekerheid van werknemers, 96,1 miljoen naar de zelfstandigen en 87,2 miljoen naar de verbetering van de sociale bijstand.
Wat betreft de werkloosheid, zullen de minima voor werkloosheid en SWT en de inschakelingsuitkeringen op 1 juli 2021 verhoogd worden. Afhankelijk van de gezinssituatie schommelen deze verhogingen tussen de 2 en 3,5%. Ook de tijdelijk werklozen zullen een verhoging met 3,5% ontvangen van de minimumuitkeringen. De plafonds worden verhoogd met 1% voor SWT en met 1,1% voor de andere uitkeringen werkloosheidsuitkeringen.
Wat betreft de pensioenen is het ABVV zeer tevreden dat de minimumpensioenen en het minimumrecht op 1 juli verhoogd worden met 2%. Bovendien wordt het vakantiegeld van de gepensioneerden met maar liefst 6,5% opgetrokken (3,8% in mei 2021 en nog eens 2,7% in 2022)!
Daarnaast stijgen de minimumuitkeringen voor ziekte, invaliditeit, arbeidsongevallen en beroepsziekten. In al deze takken worden de uitkeringen ingegaan in 2016 en 2017 met 2% verhoogd, en de uitkeringen ingegaan vóór 2006 met 0,95%. De inhaalpremie, een soort van vakantiegeld voor zieken, wordt ook verhoogd naargelang de gezinssituatie.
Verder delen ook de uitkeringen voor seniorvakantie, jeugdvakantie en onthaalouders in de welvaartsenveloppe, en worden de thematische verloven voor eenoudergezinnen verhoogd.
Tenslotte zullen ook de bijstandsuitkeringen, het laatste sociale vangnet, delen in de welvaartsenveloppe. We zijn bij het ABVV zeer blij dat deze uitkeringen 2% bovenop de reeds voorziene verhoging van 10,75% tussen 2021 en 2024 krijgen.
Wil je in detail weten welke uitkeringen er verhoogd werden en met hoeveel, dan kan je dit nalezen in onze infofiche.
De welvaartsenveloppe: return to sender
Onder stevige syndicale druk en na de staking van 29 maart heeft de regering het initiatief genomen om de onderhandelingen over de welvaartsenveloppe te scheiden van het akkoord over de loonmarge. Dit is een belangrijke overwinning; we eisen dat dit ook structureel verankerd wordt.
We zijn echter vooral tevreden, en dit niet alleen omdat we de welvaartsenveloppe eindelijk hebben kunnen verlossen uit de houdgreep van de werkgevers.
Het is een mooi, stevig pakket geworden. We zijn vooral trots op de verhogingen in de werkloosheids- en inschakelingsuitkeringen. En met de 2% verhoging van de minimumpensioenen en de verhoging van het vakantiegeld pensioenen zijn we zo goed op weg om de 1.500 euro netto te bereiken in 2024.
Dit unaniem advies over de verhoging van de sociale uitkeringen is nu door de sociale partners definitief bekrachtigd en met spoed overgemaakt aan de regering. Deze heeft zich geëngageerd om het unaniem advies van de sociale partners zo snel mogelijk uit te voeren.
Over een feest van de arbeid gesproken!
Download hier het pamflet over de welvaartsenveloppe