De pensioeningrepen van minister Jambon zijn erg onrechtvaardig. Zijn pensioenmalus, die van vervroegd pensioen een luxe maakt, zal één op de vier werkneemsters of zo’n 17.500 vrouwen per jaar treffen. Dat staat in schril contrast met de impact bij zelfstandigen: zij genieten de facto van een ‘opt-out’ voor de pensioenmalus. Het ABVV vraagt de Jambonmalus in te trekken. 

Met de pensioeningrepen claimt minister Jambon (N-VA) ‘effectieve tewerkstelling’ te valoriseren en de pensioenstelsels van werknemers, zelfstandigen en vastbenoemden verder ‘te harmoniseren’. In werkelijkheid gaat het om beleid met twee maten en twee gewichten, blind voor het totaal verschillend concept van ‘effectieve tewerkstelling’ dat aan de basis van de pensioenstelsels ligt.

Werknemers bouwen op basis van gewerkte en gelijkgestelde periodes pensioenrechten op, terwijl zelfstandigen rechten opbouwen op basis van het betalen van een (minimum)bijdrage. Bij zelfstandigen telt een kwartaal volledig als voltijdse ‘effectieve tewerkstelling’ van zodra de minimumbijdrage (871,71 euro/kwartaal, 382,94 euro voor meewerkende echtgenoot) is betaald. 

Volgens een recente raming van het Planbureau zouden zelfstandigen niet geraakt worden door de Jambonmalus. Zij kunnen in 2026 nog altijd zonder risico op malus met vervroegd pensioen. Terzelfdertijd wordt 8% van de mannelijke werknemers en maar liefst 25% van de vrouwelijke werknemers met de Jambonmalus geconfronteerd. Van die groep vrouwen verwacht het Planbureau dat de helft de malus zal ophoesten en de andere helft langer zal werken, net om het pensioenverlies te vermijden. De Jambonmalus heeft dus een grotere impact op vrouwen: zij worden benadeeld omdat ze vaak (gedwongen) deeltijds werken aangezien er geen voltijdse tewerkstelling wordt aangeboden in hun sector en omdat ze vaker zorgtaken opnemen. 

Ook de ruimere harmonisering van de pensioenstelsels zit scheef. De regering-De Wever zet het mes in de pensioenen van vastbenoemde leerkrachten, militairen en postbodes. Met de nieuwe pensioenformule dreigt – op termijn – een pensioenverlies van 10 tot 30%. Vreemd genoeg zijn er geen maatregelen die een faire bijdrage vragen van zelfstandigen. De vorige regering trok, door de correctiecoëfficiënten af te schaffen, hun pensioenen fors op: voor loopbaanjaren vanaf 2022 stijgen die met maar liefst 45%! Dat gebeurde zonder hun pensioenbijdrage op te trekken, die nochtans lager ligt dan voor werknemers. De OESO tikte België daarvoor recent nog op de vingers. 

“De onrechtvaardige Jambonmalus viseert vrouwen en mag het daglicht niet zien”, stelt Raf De Weerdt. Hij benadrukt dat gelijkwaardigheid bij de harmonisering van de stelsels cruciaal is: “We gunnen zelfstandigen behoorlijke pensioenrechten, maar niet ten koste van werknemers. Gelijke pensioenrechten gaan best hand in hand met gelijke pensioenbijdragen. Een rechtvaardige harmonisering vereist een correcte financiering van de drie pensioenstelsels en dus van de sociale zekerheid in z’n geheel.”