Op de plenaire vergadering van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk (HRPBW) van 26 juni hebben de sociale gesprekspartners een advies uitgebracht. Een aantal principiële elementen als speerpunten van de toekomstige hervorming van het systeem van gezondheidstoezicht worden naar voren gebracht. 

Dit advies komt als vervolg en invulling van de eerdere adviezen van de HRPBW uitgebracht in juli 2024 en februari 2025.

In het recente advies ligt de focus op vier aspecten:

• risicoanalyse als basis voor het  gezondheidstoezicht;
• een duidelijke taakverdeling tussen arbeidsarts en verpleegkundig personeel;
• een passende opleiding voor arbeidsverpleegkundigen;
• een verstandig gebruik van digitale tools.

Risicoanalyse gezondheidstoezicht

Risicoanalyse moet ongetwijfeld het uitgangspunt blijven voor gezondheidstoezicht. 

Daarom is het belangrijk dat:

• De risico’s op een uniforme wijze worden geïdentificeerd (indien mogelijk op sectorniveau);
• dat Co-Prev, een koepelorganisatie van de Externe Diensten voor Preventie en Bescherming op het Werk (EDPBW), hiertoe handvaten uitwerkt;
• de risicotoewijzing op ondernemingsniveau op een gelijk(w)aardige manier gebeurt bij alle EDPBW’s, zodat men een consistente risico-inschatting garandeert;
• dat Co-Prev hiertoe handvaten uitwerkt waarbij alle werknemers die daadwerkelijk worden blootgesteld en waarvoor gezondheidstoezicht vereist is, ook aan dit gezondheidstoezicht worden onderworpen. Onafhankelijk van de grootte en de sector van de onderneming. Een evaluatie door de sociale partners van de tariefregeling en de evenwichtige inzet van de beschikbare middelen. Een eventuele bijsturing hiervan is nodig om deze doelstelling te realiseren, alsook om ervoor te zorgen dat er een correcte en rechtvaardige aanrekening van de kosten gebeurt;
• het kwaliteitszorgsysteem wordt geborgd;
• nieuwe risico’s tijdig en proactief geïdentificeerd en aangepakt worden.

Taakverdeling arbeidsarts en verpleegkundigen

Gezien het aantal arbeidsartsen in dalende trend is en het regeerakkoord een aantal nieuwe taken voor hen voorziet, werd de vraag gesteld over mogelijke taakdelegatie van bepaalde handelingen aan verpleegkundigen. Dat neemt niet weg dat deze taakdelegatie in de eerste plaats ongelijkheden in gezondheidsopvolging tussen werknemersgroepen moet oplossen. 

Deze ongelijkheden kunnen niet via een goede en noodzakelijk gevalideerde risicotoewijzing verklaard worden. Eventuele tekortkomingen en vertragingen in de gezondheidsopvolging van alle werknemers worden zo weggewerkt. Enkel zo kan het niveau van de gezondheidsopvolging verhogen.

Een van de voorwaarden van de taakdelegatie in het recent advies, zijn duidelijke en wetenschappelijk onderbouwde protocollen opgemaakt naargelang de taak of het onderzoek. Ondanks de taakdelegatie moet de arbeidsarts eindverantwoordelijk blijven voor deze taakdelegatie en het toezicht op de uitvoering ervan. Taken die enkel een arbeidsarts kan uitvoeren, kunnen niet door anderen worden uitgevoerd.

Ook multidisciplinariteit en een regelmatige opvolging via de FOD WASO en de sociale gesprekpartners werden verankerd als basisprincipes van deze taakdelegatie.

Passende opleiding arbeidsverpleegkundigen

De sociale partners vinden het beschikken over een bacheloropleiding (of gelijkwaardig door ervaring voor verpleegkundigen reeds in dienst) een minimumvoorwaarde om als arbeidsverpleegkundige te worden ingeschakeld.

Daarnaast onderstreept het advies dat wanneer een verpleegkundige taken overneemt van de arbeidsarts, een bijkomende opleiding (postgraduaat) arbeidsverpleegkunde gevolgd moet worden. Indien de verpleegkundige genoeg ervaring kan voorleggen, is een vrijstelling hiervan mogelijk. 

Verstandig gebruik digitale tools

Het gebruik van digitale tools moet onderworpen zijn aan strikte voorwaarden, waaronder het respecteren van de regels inzake gegevensbescherming en duidelijke afspraken middels sociaal overleg. Er mag ook geen verschuiving gebeuren van middelen voor collectieve preventie-inspanningen naar individuele digitale toepassingen.

Samengevat verankert het advies een aantal principes die voor ons belangrijk zijn: de prioriteit van preventie, het belang van risicoanalyse, syndicale controle middels sociaal overleg, de wetenschappelijk onderbouwde benadering van gezondheidstoezicht en de bescherming van de privacy. 

Dit is echter de eerste fase van onze werkzaamheden met betrekking tot de hervorming van het gezondheidstoezicht. In een later stadium zullen de sociale gesprekspartners andere elementen van de mogelijke evaluatie en hervorming van het gezondheidstoezicht bespreken, waaronder de frequentie ervan en de risico's die tot gezondheidstoezicht zouden moeten leiden. Deze besprekingen zullen worden voortgezet binnen de HRPBW vanaf september 2025.

Auteur: anna.makhova@abvv.be