Op woensdag 21 februari hielden een tiental vertegenwoordigers van vakbonden, mensenrechten-, milieu- en sociale organisaties (lijst zie onderaan) een stil protest op de publieke tribune van de Kamer. Tijdens het debat over de hervorming van het boek II van het Strafwetboek plakten ze hun mond af en lieten ze borden zien met de tekst "Protect the protest".

In het geding is een artikel dat "kwaadwillige aanvallen op het gezag van de staat" (*zie onderaan) strafbaar stelt en het recht om te demonstreren dreigt in te perken. Met deze actie toonden ze de volksvertegenwoordigers hun onbegrip over de goedkeuring van van bijkomende wetgeving die legitiem protest in de toekomst makkelijker kan criminaliseren. En ze riepen hen op zich te verzetten tegen de invoering hiervan tijdens de stemming die gepland staat voor morgen, donderdag 22 februari.

"De mobilisatie van vakbonds-, milieu- en mensenrechtenorganisaties heeft ertoe geleid dat de regering eind vorig jaar het gerechtelijk betogingsverbod heeft ingetrokken. Er kwam een groeiend bewustzijn van de ernstige bedreigingen voor de fundamentele vrijheden die deze maatregel met zich zou meegebracht hebben. Toch lijkt het de honger van sommigen om het recht op protest – essentieel voor de mobilisatie van het maatschappelijk middenveld – in te perken, niet te hebben gestild", aldus de leden van de coalitie.

De organisaties wijzen op het gevaar van het nieuwe artikel omdat de formulering ervan een zeer ruime interpretatie toelaat. De regering meent dat het gevaar van de ruime interpretatie zich niet stelt gezien de vereiste dat er een ernstige en reële bedreiging van de nationale veiligheid, de volksgezondheid of de goede zeden moet zijn. Deze termen zijn echter vaag en voor interpretatie vatbaar. Het gebruik van strafrechtelijke sancties kan volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens alleen indien men aanzet tot geweld, haat of onverdraagzaamheid. Op basis van de huidige wetgeving is dat al strafbaar. Dit nieuwe artikel is dan ook niet nodig. 

"Er bestaat een reëel risico dat dit artikel kan gebruikt worden om de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van protest te beperken. Zowel burgers, activisten, vakbonden en maatschappelijke organisaties die regelmatig vreedzame daden van protest of burgerlijke ongehoorzaamheid organiseren komen in het vizier. Zouden bijvoorbeeld jongerenorganisaties die leerlingen oproepen om te spijbelen om te protesteren tegen het gebrek aan klimaatambitie van de overheid, in de toekomst vervolgd kunnen worden op basis van deze nieuwe bepaling? Wij vrezen van wel. De minister van Justitie hield vol dat dit soort vreedzame actie niet zou worden aangepakt, zonder echter te specificeren wat deze bepaling dan eigenlijk wel beoogt. We zijn dus helemaal niet gerustgesteld", geven de organisaties aan.

Geconfronteerd met deze bedreiging door de Belgische autoriteiten van het recht op vrije meningsuiting en het recht om te protesteren, herhalen de organisaties met klem dat deze rechten een hoeksteen zijn van de samenleving. 

Ondertekenaars: Amnesty International België, Liga Voor Mensenrechten, FGTB-ABVV, CSC-ACV, CGSLB-ACLVB, CIRÉ, Greenpeace België, Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN), Bond Beter Leefmilieu, CNCD 11.11.11, Klimaatcoalitie, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, CEPAG (Centre d’Education Populaire André Genot), FOS, Ligue des droits humains,  PAC, PLN, MOC Solidaris, Soralia.

* Nieuw artikel 548 van het Strafwetboek: “Kwaadwillige aantasting van het overheidsgezag. Kwaadwillige aantasting van het overheidsgezag is het met kwaad opzet en in het openbaar :  aantasten van de bindende kracht van de wet of van de rechten of het gezag van de grondwettelijke instellingen en dit door het rechtstreeks aanzetten om een wet niet na te komen waardoor er een ernstige en reële bedreiging van de nationale veiligheid, de openbare volksgezondheid of de goede zeden is. Dit misdrijf wordt bestraft met een straf van niveau 1 wanneer zij betrekking heeft op een niet-strafrechtelijke wet, of een strafrechtelijke wet en een misdrijf strafbaar met een straf van niveau 2 of meer. Dit misdrijf wordt bestraft met een straf van niveau 2 wanneer zij betrekking heeft op een strafrechtelijke wet en een misdrijf strafbaar met een straf van niveau 5 of meer.