Het ABVV maakt zich klaar voor de komende IPA-onderhandelingen en zal niet zwijgend aan de zijlijn staan. We mogen ons niet laten intimideren door de rechtse doemverhalen. Uit onze nieuwe ABVV-barometer blijkt dat onze economie veerkrachtig is. Toch profiteren gewone werknemers daar nauwelijks van, terwijl de arbeidsomstandigheden achteruitgaan. Het probleem ligt in de herverdeling: er is genoeg ruimte om de opbrengsten eerlijker te verdelen.

Dit is ook de boodschap aan de toekomstige federale regering. Geen dramatisch geklaag, geen buitensporige belastingplannen. Wat nodig is: moed, sociale rechtvaardigheid en politieke daadkracht. Werk waarderen betekent eerlijke kansen bieden aan de mensen die de ruggengraat van onze samenleving vormen.

Belangrijkste conclusies

• Koopkracht onder druk: 
  De automatische indexering beschermde deels de koopkracht, maar lonen blijven structureel achter op de productiviteit. Bedrijfswinsten bereikten een historisch hoog niveau.
• Financiering sociale zekerheid: 
  Fiscale voordelen voor werkgevers en alternatieve verloningsvormen en flexibele statuten putten de sociale zekerheid uit. Sociale minima blijven vaak onder de armoedegrens.
• Werkdruk blijft stijgen: 
  Burn-outs, langdurig zieken en werkstress blijven toenemen. Werkbaar werk en collectieve arbeidsduurvermindering zijn dringend nodig.

Index is goed voor onze economie

Dankzij automatische loonindexering en systemen zoals tijdelijke werkloosheid bleef België economisch relatief sterk. In 2022 daalden de reële lonen met 3,1%, maar indexering zorgde in 2023 voor een herstel met 5,3%. De economie groeide met 1,2% in 2024, beter dan het EU-gemiddelde. Het verzwakken van deze mechanismen zou koopkracht en economische stabiliteit verder aantasten.

Lonen versus winsten

Sinds 2000 steeg de arbeidsproductiviteit met 20%, terwijl reële lonen achterblijven. Tegelijk stegen de winstmarges van bedrijven tot 42% van de toegevoegde waarde in 2024. Een hervorming van de loonnormwet is nodig, zodat werknemers eerlijk delen in de economische groei.

Sociale zekerheid onder druk

De financiering van sociale zekerheid wordt uitgehold door fiscale ‘koterijen’ die vooral goed zijn voor werkgevers. In 2023 bedroegen de totale loonsubsidies aan bedrijven meer dan 15 miljard, terwijl 40% van de werkzoekenden in armoede leeft. Deze scheeftrekking is onhoudbaar. Pak die koterijen, aparte statuten en alternatieve verloningsvormen aan. Rechtvaardige fiscaliteit kan daarbij helpen.

Burn-outs en ziekte

In 2023 waren er 494.000 langdurig zieken, een stijging van 23% in vijf jaar. Mentale stress en burn-outs pieken, merken we in de cijfers. Collectieve arbeidsduurvermindering met loonbehoud is een noodzakelijke stap in het zoeken naar evenwicht en werkbaar werk.

Fiscaliteit en investeringen

Het nieuwe Europese begrotingskader dwingt België tot miljardenbesparingen, wat investeringen in ecologische transitie, openbare diensten en sociale zekerheid bedreigt. Tegelijk dragen grote vermogens te weinig bij aan de belastinginkomsten. Een rechtvaardig fiscaal beleid is nodig.

Oproep

De barometer biedt een kader voor een rechtvaardig sociaal-economisch beleid:

• Hervorm de loonnormwet.
• Behoud en versterk de automatische indexering.
• Verzeker de financiering van sociale zekerheid en verhoog de minima.
• Investeer in ecologische transitie en industriebeleid.
• Maak fiscale rechtvaardigheid een prioriteit.

Miranda Ulens, algemeen secretaris ABVV: 
“De automatische indexering en sociale zekerheid zijn geen luxe, maar basisrechten in een eerlijke samenleving. Deze barometer toont dat opnieuw aan. Wat we nodig hebben, zijn structurele hervormingen die werknemers ondersteunen en beschermen, niet nieuwe besparingen die hen raken. We zullen niet aan de zijlijn blijven staan. Laten we hopen dat sommige federale onderhandelaars van een mogelijke Arizona-coalitie dit inzien: het geld is er, nu nog de politieke moed om de juiste keuzes te maken.”

De barometer roept op tot solidariteit en rechtvaardigheid. Het is tijd voor een menselijke en eerlijke economie.
 

Lees en download hier de Sociaal-Economische Barometer 2024