Een degelijk pensioen is volgens pensioenminister Jan Jambon (N-VA) enkel voor wie een modelcarrière kan voorleggen. Wie tegenslag ondervindt, die krijgt met de Jambonmalus een zware factuur gepresenteerd.

De pensioenbesparing van de Arizona-regering, met Jan Jambon als bevoegde minister, is er eentje op maat van zondagskinderen. Enkel wie gedurende een lange carrière een uitdagende job kan doen, zonder onderweg tegenslag te ondervinden, komt er niet te slecht vanaf.

Enorm veel werknemers beantwoorden niet aan dat ideaalbeeld. En die werknemers betalen daar een forse prijs voor. Vooral deeltijdse werknemers, heel vaak vrouwen met eerder bescheiden pensioenrechten, dreigen de nieuwe pensioenmalus te moeten ophoesten. Iedereen die vervroegd (vóór de wettelijke pensioenleeftijd) met pensioen gaat, wordt met de Jambonmalus zwaar financieel afgestraft.

Een voorbeeld

Rita schrikt wanneer ze begin 2027 mypension.be raadpleegt. Ze vierde net haar 60ste verjaardag en kijkt na 41 jaar halftijdse tewerkstelling als poetshulp uit naar een welverdiend pensioen. Haar vroegste pensioendatum schuift van mei naar juli 2029, daar neemt ze vrede mee, de nieuwe pensioenmalus bezorgt haar evenwel het verschot van haar leven. Haar wettelijk pensioen daalt met acht percent (of 4 x 2%), aangezien ze in 2029 vier jaar vroeger met pensioen zou gaan dan de officiële pensioenleeftijd (66 jaar). Verbouwereerd doet ze navraag bij de Federale Pensioendienst (FPD). Blijkt dat de borstkanker op haar 50ste haar zuur opbreekt. Ze voldoet niet aan de voorwaarde ‘effectieve tewerkstelling’ en kan niet zonder malus met vervroegd pensioen. Ziekteperiodes tellen volgens het regeerakkoord niet als ‘effectieve tewerkstelling’. Rita kan zich geen vervroegd pensioen met malus veroorloven. Volgens de laatste raming van de FPD bedraagt haar pensioen zonder malus net geen duizend euro bruto per maand. Om de malus te ontlopen, moet ze werken tot haar 65ste, maar liefst drie jaar langer dan wat ze van plan was, een koude douche.

Strenge voorwaarden

8% van de mannelijke werknemers en maar liefst 25% van de vrouwelijke werknemers worden slachtoffer van de Jambonmalus.

Bestaat er dan geen vrijstelling voor de Jambonmalus? Jawel, maar de voorwaarden zijn bijzonder streng. Om bij vervroegd pensioen de malus te ontlopen, moet je gemiddeld 45 jaar halftijdse tewerkstelling kunnen aantonen. Volgens het regeerakkoord tellen periodes van onvrijwillige inactiviteit, zoals ziekte of tijdelijke werkloosheid, niet mee als ‘effectieve tewerkstelling’. Wie een volledige loopbaan halftijds werkte, maar zoals Rita uit ons voorbeeld met ziekte kampte, riskeert met de Jambonmalus dus een stevig financieel verlies.

Luxeproduct

De Jambonmalus is om verschillende redenen sociaal onrechtvaardig.

• Het maakt van vervroegd pensioen een luxeproduct. Enkel wie er al warmpjes bij zit, of kan rekenen op een hoog aanvullend pensioen, kan nog vervroegd afzwaaien, anderen niet.
• De Jambonmalus treft vooral vrouwen, want zij werken vaker deeltijds.
• De hervorming heeft geen oog voor het verschil in gezonde levensverwachting. Voor kortgeschoolde mannen bedraagt de gemiddelde levensverwachting in goede gezondheid amper 62 jaar, voor vrouwen is dat 61 jaar. Deze groep werknemers zal minder lang in goede gezondheid van een pensioen kunnen genieten. Het is fundamenteel onrechtvaardig om van iedereen zomaar te verwachten te blijven werken tot 66 of 67 jaar.
• Wie ziek werd tijdens zijn loopbaan, wordt op het einde van zijn carrière dubbel gestraft.
• De Jambonmalus negeert bovendien de lange loopbanen. Wie op zijn 18de begon met werken en op zijn 63ste een volledige loopbaan van 45 jaar (met gelijkstellingen) heeft opgebouwd, wordt toch afgestraft, want het is de wettelijke pensioenleeftijd van 66 jaar (67 vanaf 2030) die als ‘eindmeet’ telt. Wie als langstudeerder op de pensioenleeftijd een onvolledige loopbaan heeft, is dan weer automatisch vrijgesteld van de malus.

De Jambonmalus is, kortom, te gek voor woorden.