Werkgevers willen over de rug van sociale drama's zoals Audi Vorst de index aanvallen. Nochtans benadrukten vriend en vijand dat automatische indexeringen onze koopkracht én economie hebben ondersteund. De federale formateur haalt het maar beter niet in zijn hoofd om te raken aan onze index. 

Miranda Ulens, algemeen secretaris van het ABVV, schreef een helder opiniestuk in De Standaard. 

De gebeurtenissen bij Audi en eerder bij Van Hool zijn drama's voor werknemers en hun gezinnen. Jarenlang leggen ze hun hart en ziel in een bedrijf en dan worden ze het slachtoffer van een kille boekhouderslogica.

Bedrijfsherstructureringen hebben vaak te maken met verkeerde bedrijfsstrategieën: gebrek aan diversifiëring, een product in de markt zetten waar weinig vraag naar is. En toch misbruiken werkgevers de herstructurering bij Audi (eind 2025 stopt de productie van de Audi Q8 e-tron in de fabriek in Vorst, vanaf nu tot eind oktober van dit jaar staan mogelijk 1.410 mensen op straat) alweer om het beleid en onze economie foutief voor te stellen.

Stijgende industriële productie, hoge winstmarges

Volgens Statbel is onze industriële productie is de afgelopen tien jaar met 20 procent gestegen. Momenteel is er weliswaar sprake van een dalende trend, maar dat is een conjuncturele schommeling, geen structureel probleem. 

Bovendien roeren werkgevers vooral de trom als middel om te lobbyen voor extra staatssteun - nu ook weer, op de kap van het sociale drama bij Audi, in het kader van de federale onderhandelingen. Wie dat zal betalen? U en ik, de belastingbetaler. En dat terwijl de winstmarges van bedrijven nog altijd historisch hoog zijn, wat de Nationale Bank enige tijd terug erkende.

Loonhandicap: nagenoeg onbestaand

“De loonkosten zijn te hoog!”, klinkt het dan in koor. Nee hoor. Bekijk het eens vanuit een ander perspectief. Een loon is geen kostenpost, maar de correcte vergoeding voor geleverd werk.

Werkgevers en rechtse partijen overdrijven die loonhandicap. Als je rekening houdt met de hoge productiviteit van onze werknemers, liggen de loonkosten hier niet hoger dan in de buurlanden, dan zijn we zelfs 2,8 procent goedkoper. En als je de 10 miljard euro aan loonsubsidies voor bedrijven meerekent, bestaat de loonhandicap al helemaal niet meer.

De concurrentiekracht van ondernemingen komt niet in de verdrukking, en al zeker niet door de loonkosten. De Nationale Bank besluit in een recent rapport dat de Belgische loonkosten per eenheid product “dicht bij het niveau in Nederland, maar duidelijk lager dan in Frankrijk en Duitsland” liggen. We betalen ons dus blauw om een nagenoeg onbestaande loonhandicap te compenseren. Dat kan toch niet langer?

Onhoudbare spreidstand

Bovendien volgen onze lonen de productiviteit niet en wordt het aandeel kapitaal groter ten aanzien van het aandeel arbeid. Een uur arbeid brengt elk jaar meer op voor de bedrijven en aandeelhouders. Die opbrengsten gingen in ieder geval niet naar de lonen. 

Waarom? Vanwege een indexsprong in 2015, lage loonmarges en een hogere inflatie bij ons dan in de buurlanden in 2021. Die spreidstand is onhoudbaar. Breek de loonnormwet dus open en geef ons weer het recht op vrije, collectieve onderhandelingen.

Handen af van de index

Bart De Wever (N-VA) is nog maar pas aangesteld als formateur en de poppetjes gaan al aan het dansen. De werkgevers stellen ons indexmechanisme opnieuw in vraag. De federale formateur haalt het beter niet in zijn hoofd om te raken aan de index.

In veel landen is men zelfs jaloers op ons systeem. Premier Alexander De Croo (Open VLD) en NBB-gouverneur Pierre Wunsch erkenden dat de automatische indexeringen onze koopkracht op peil hebben gehouden. Dat is ook goed voor de bedrijven, want koopkracht zorgt voor meer vertrouwen en meer consumptie.

De werkelijkheid is dus vaak weerbarstiger dan het geschetste beeld. De veerkracht van onze werknemers, die door de index hun koopkracht behouden, speelt daarin een cruciale rol. Dat mag ook eens onder de aandacht worden gebracht. Zij zijn het die, door hun arbeid, door hun consumptie en dankzij de automatische indexering, de economie draaiende houden.