Volgens de laatste gegevens bedraagt de loonkloof tussen vrouwen en mannen in België liefst 23,1% op jaarbasis. Anders gezegd: indien hij 1.000 euro verdient, krijgt zij voor evenveel werk maar 769 euro!

De loonkloof in België en Europa: nog 84 jaar wachten op gelijkwaardige verloning?

Dit is onaanvaardbaar in een hedendaagse samenleving. Daarom eisen het Europees Vakverbond  (EVV), de Belgische vakbonden, en een aantal Europarlementariërs meer loontransparantie en loongelijkheid voor werkneemsters en werknemers in Europa.  

Het recht op gelijk loon voor hetzelfde werk is sinds het Verdrag van Rome van 1957 een grondbeginsel van de Europese Unie. Ondanks een uitgebreid wettelijk kader loopt het beginsel van gelijke beloning mank: volgens de laatste bevindingen blijft de genderloonkloof in de EU 14,1% en in België 23,1%.

“Op papier zijn vrouwen misschien gelijk, maar in het echt is dat toch een ander paar  mouwen”, stelt algemeen secretaris Miranda Ulens van het ABVV. “In 2020 moesten vrouwen in feite 3 maanden langer werken dan mannen om hetzelfde te verdienen. Ongehoord. Volgens onderzoek van het EVV zal aan het huidige tempo (1% op 8 jaar tijd) de loonkloof tussen mannen en vrouwen in Europa pas in het jaar 2104 verdwijnen. Het is dus tijd om een stevig tandje bij te steken en die discriminerende loonkloof naar de geschiedenisboeken te katapulteren.”

Loontransparantie in Europa

Gebrek aan loontransparantie zorgt ervoor dat werknemers niet weten hoe hun loon zich verhoudt tot dat van hun collega's (van het andere geslacht), zodat zij niet weten of zij worden beloond volgens het recht op gelijke beloning. Bovendien controleren werkgevers niet noodzakelijkerwijs hun loonlijsten, noch controleren ze of hun beloningssystemen en functieclassificaties rekening houden met relevante vaardigheden bij iedereen. Gebrek aan loontransparantie creëert dus een grijze zone die de voortzetting van de genderloonkloof bevordert.

Bij haar aantreden als voorzitter van de Europese Commissie op 1 december 2019 beloofde Ursula von der Leyen om bindende maatregelen voor loontransparantie en op tafel te leggen “…within the first 100 days of my mandate.” (‘binnen de 100 dagen van mijn benoeming’).

460 dagen later (!), op 4 maart 2021, heeft de Europese Commissie eindelijk haar voorstel tot richtlijn gepubliceerd over de loontransparantie met oog op de bestrijding van de genderloonkloof.  

Het voorstel  van richtlijn: goede ideeën, onvoldoende (controle)instrumenten

Het EVV is teleurgesteld dat de voorziene (controle)instrumenten ontoereikend zijn en een bedreiging vormen voor de vrouwen en vakbonden die willen strijden voor gelijk loon.

In reactie op het voorstel zei Esther Lynch, plaatsvervangend secretaris-generaal van het EVV: “Een richtlijn over loontransparantie is hoogstnodig en zou de vooruitgang naar loongelijkheid kunnen versnellen. De richtlijn bevat veel goede principes, maar stelt teleur door ontoereikende instrumenten om het in de praktijk te laten werken. De richtlijn zal de loongeheimen verminderen en licht werpen op de loonongelijkheid. Maar ze legt de vrouwen en vakbonden die daarvan gelijk loon willen maken, aan banden.”

Met name

• beperkt ze loonaudits en actieplannen tot organisaties met meer dan 250 werknemers;
• laat ze de werkgevers toe om te beslissen welke banen kunnen worden vergeleken als het gaat om gelijk loon voor werk van gelijke waarde;
• en verwijst de richtlijn steeds naar 'werknemersvertegenwoordigers' in plaats van vakbonden, wat de deur zou openen voor nep-vakbonden die zijn opgericht door werkgevers, en zelfs 'werknemersvertegenwoordigers' die door werkgevers  zijn gekozen.

"Transparantie is goed en loonaudits en actieplannen zijn nuttig", zei Esther Lynch, "maar garanderen geen verandering indien ze vrouwelijke werknemers en vakbonden niet de macht geven om verandering te bekomen. Zonder de juiste tools om over verandering te onderhandelen, kan de voortgang nog steeds traag zijn. Het EVV zal aandringen op verbetering van de richtlijn door het Europees Parlement.”

Get up, stand up! Fight for equal pay!

Het EVV is volop bezig om het voorstel van richtlijn voor meer loontransparantie te laten amenderen zodat deze richtlijn een efficiënt instrument kan worden. Op dit moment maken de rapporteurs in het Europees Parlement hun rapport op dat tegen de zomer klaar zou moeten zijn. Daarom is het van belang om nu onze stem te laten horen aan Europa!

Op vrijdag 18 juni eisen we samen met de vakbonden in Brussel en in heel Europa:

• het recht op onderhandelingen om een einde te maken aan de onderwaardering van vrouwen op de werkvloer;
• het recht om vertegenwoordigd te worden door onze vakbonden in onze strijd voor equal pay;
• en dat het Europees Parlement de Richtlijn betreffende de transparantie van de beloning van mannen en vrouwen aanpast, zodat de werkne(e)m(st)ers beslissen wie hen vertegenwoordigt, en niet de werkgevers.

We roepen de EU-wetgevers op om ons te steunen in onze strijd voor gelijke beloning, en voor het recht om ons daartoe te organiseren. Het is nù het moment om samen de loonkloof te dichten. 

Op vrijdag 18 juni, tussen 12.30u en 13.30u, zullen de Belgische en Europese vakbonden en de rapporteurs uit het Europarlement actie voeren op het Luxemburgplein in Brussel. Bekijk hier alvast onze oproep en de moves voor onze flashmob Get up, stand up for equal pay.