Sociaal tarief energie: goed werkend systeem niet verkeerd hervormen
Op 24 april werd een parlementaire resolutie vanuit de meerderheid rond de hervorming van het sociaal energietarief goedgekeurd. Volgens de resolutie zou 1 op 5 Belgen in aanmerking komen voor energiefactuur-ondersteuning met het hervormd sociaal tarief. De uitbreiding naar werknemers met een laag inkomen is positief. Maar tegelijk valt te vrezen dat de uitrol van dit voorstel voor veel gezinnen een verslechtering zal betekenen ten opzichte van de huidige invulling van het sociale energietarief. Hetzelfde budget zal immers moeten verdeeld worden over meer mensen. Het invoeren van een forfaitaire premie dreigt er bovendien voor te zorgen dat de compensatie niet meer overeenstemt met de werkelijke noden.
Het nieuwe premiesysteem verplicht de consument een commercieel contract te sluiten met een leverancier, terwijl studies van de CREG al aantoonden dat consumenten niet noodzakelijkerwijs voor het goedkoopste contract kiezen.
Er hebben momenteel ongeveer 500.000 Belgen recht op het een voordeeltarief voor elektriciteit, 300.000 hebben ook dat voor aardgas. 1 op de 10 Belgische gezinnen is, op basis van hun sociaal statuut, door dit sociaal energietarief aantoonbaar goed beschermd tegen voor hen onbetaalbare energiefacturen, zeker in deze turbulente energietijden. Het gaat onder andere om mensen die recht hebben op een leefloon, welbepaalde personen met een handicap, een integratietegemoetkoming.
Het huidige systeem heeft onmiskenbaar een aantal voordelen, die ook de CREG in een advies beklemtoonde.
- Automatisch en transparant: dankzij de automatisering verloopt de toekenning zonder ingewikkelde procedures. Dit verlaagt de drempel en vergroot de toegang.
- Eenvoud en zekerheid: het sociaal tarief is identiek voor alle leveranciers en geldt voor de volledige energieconsumptie van de rechthebbenden.
- Bewezen doeltreffendheid: langlopende studies van de Belgische en regionale energiewaakhonden tonen aan dat het sociaal tarief het meest effectieve instrument is om energiearmoede tegen te gaan. De uitgebreide maatregel heeft zijn nut bovendien meer dan bewezen in crisistijden.
- Voordelig en volledig: de sterkte van het sociaal tarief ligt juist in zijn mechanisme. Als gereguleerd tarief is het altijd het voordeligste op de markt en wordt het automatisch toegepast op het volledige energieverbruik van de betrokken huishoudens.
De aangekondigde hervorming dreigt deze troeven teniet te doen. Als dergelijke hervorming daarenboven budgetneutraal moet zijn, betekent dit simpelweg dat hetzelfde budget over meer rechthebbenden moet verdeeld worden.
De CREG uitte zich ook kritisch over het systeem van premies, aangezien dit geen directe koppeling garandeert tussen de toegekende hulp en de marktevolutie, in tegenstelling tot het huidige systeem.
De vakbonden roepen op tot een nieuwe uitbreiding, bovenop het bestaande en goed werkende sociaal tarief, tot andere groepen met een laag inkomen en dus ook werknemers. Het budget moet volgen wanneer het aantal begunstigden verhoogt.