De drie vakbonden roepen parlementsleden in een brief op om het wetsontwerp betreffende de responsabilisering van de werknemers in het kader van de “Terug naar Werk-trajecten” te verwerpen.

Het afgelopen half jaar hebben experten, artsen, patiëntenverenigingen, mutualiteiten en de sociale partners zich allen expliciet uitgesproken tégen de invoering van deze wetgeving. Deze maatregel is dan ook beleidsmatig ineffectief, treft mensen in een precaire positie, en leidt vooral af van de oorzaken en nodige aanpak van langdurige ziekte.

Sancties werken niet

Onderzoek naar de (tewerkstellings)effecten van uitkeringssancties toont dat zulke maatregelen niet werken. Het beleidsadvies is dan ook om zulke maatregelen (met een inkomensimpact) te vermijden.

Beleidsonderzoek en buitenlandse ervaringen concluderen dat uitkeringssancties voor langdurig zieken de re-integratiekans naar werk niet vergroten, integendeel. Ze schaden het noodzakelijk vertrouwen, leiden tot fricties, en treffen een groep die zich reeds in een precaire situatie bevindt.

Ook in België heeft de helft van de gezinnen met een langdurige zieke het al moeilijk om rond te komen, en stelt 40% medische zorg uit.

Contraproductief

Het koppelen van uitkeringssancties zal de effectiviteit ondergraven van de nuttige en door ons positief geadviseerde recente hervormingen, zoals de invoering van de terug naar werk-coördinatoren en de aanpassingen van de re-integratietrajecten.

Als vakbonden vragen we met aandrang om deze aantoonbaar ineffectieve wetgeving niet aan te nemen. Zulke sancties dragen immers bij aan de toenemende culpabilisering van diegenen die juist met recht en reden beroep doen op onze sociale zekerheid. Deze misplaatste beleidsfocus op het individueel gedrag van uitkeringsgerechtigden leidt af van de enige effectieve manier om de enorme maatschappelijke uitdaging van langdurig ziekte het hoofd te bieden: het structureel aanpakken van de oorzaken van de instroom.

Oorzaken

De belangrijkste oorzaken van de enorme groep in langdurige ziekte zijn namelijk gekend:

• een vergrijzende beroepsbevolking met meer werkende vrouwen;
• een toename van zowel psychische- als spier- en skeletaandoeningen;
• de grote lacunes op vlak van werkbaar werk;
• en onvoldoende mogelijkheden voor een passende eindloopbaanregeling.

Willen beleidsmakers dus inzetten op én een hogere tewerkstellingsgraad, én werknemers die langer kunnen werken, dan is het aanpakken van ziekmakende arbeid gedurende de hele loopbaan onontbeerlijk.