50 jaar geleden kregen werknemers een nieuw wettelijk instrument in handen: directies werden verplicht economische en financiële informatie te verstrekken. Sindsdien waken ABVV-delegees over de toestand, de evolutie en de vooruitzichten van de bedrijven. 

In september vierden we nog de 75ste verjaardag van de wet die sociaal overleg tussen werknemers en werkgevers instelde op nationaal niveau, binnen sectoren en bedrijven. Met deze wet kregen werknemers in 1948 garantie op inspraak en betrokkenheid via de oprichting van de ondernemingsraad.

Met de invoering kregen de vakbonden echter te maken met een aantal moeilijkheden. Een daarvan - en niet de minste - was de onwil van veel werkgevers om de ondernemingsraad goed te laten functioneren.

"Sommige bazen geven slechts mondjesmaat economische en financiële informatie, onder het voorwendsel dat die vertrouwelijk is. Anderen daarentegen vertrouwen op het gebrek aan opleiding van de afgevaardigden en overstelpen hen met nutteloze informatie", aldus historicus Ludo Bettens (lHOES).

Inlichtingen en uitleg verplicht

In het begin van de jaren ’70 konden de vakbonden een oplossing voor dit probleem bekomen. Onderhandelingen leidden tot het Koninklijk Besluit van 27 november 1973 ‘houdende reglementering van de economische en financiële inlichtingen te verstrekken aan de ondernemingsraden’.

De regeling, vandaag exact 50 jaar oud, legt de verschillende soorten economische en financiële informatie vast die moeten worden verstrekt en verplicht de werkgever om hierbij inlichtingen en uitleg te verschaffen. 

Andere belangrijke voorschriften volgden, zoals het uniforme formaat voor het opstellen van balansen en jaarrekeningen (1975) en de erkenning van de juistheid van de informatie die aan de leden van de ondernemingsraad werd verstrekt door een bedrijfsrevisor die door de ondernemingsraad werd aangesteld (1985). 

Cruciale informatie, essentieel hulpmiddel

Economische en financiële informatie is cruciaal. Het gaat bijvoorbeeld over investeringen, personeelskosten, aankoop- en verkoopcontracten, onderaanneming, de concurrentiepositie, productie en productiviteit, jaarrekeningen … Deze info laat delegees toe de juiste kritische vragen te stellen, inzichten te verwerven en beleid bij te sturen.
 

• Investeert de onderneming bijvoorbeeld in het bedrijf zelf of keert het vooral dividenden uit aan aandeelhouders?
• Wat is de verhouding tussen de vergoedingen van de top van het bedrijf en het loon van de werknemers?
• Is het bedrijf niet te afhankelijk van enkele grote klanten? Zijn er betalingsproblemen?
• Wat is de verhouding tussen de personeelskosten en die verbonden aan onderaanneming of interim?
• ...

Economische en financiële informatie (EFI) is een essentieel hulpmiddel voor vakbondsafgevaardigden in hun werk. Officieel bestaat ze al langer, maar zoals we ze vandaag kennen, zijn ze 50 jaar oud. Een actualisering dringt zich dan ook op. 

Links 

• Gelukkige 75ste verjaardag, ondernemingsraad!
• Persbericht vakbonden