Deze dinsdag 15 juli wordt in de parlementaire commissie een wetsvoorstel van MR-volksvertegenwoordiger Benoit Piedboeuf besproken. Achter een technocratisch gemotiveerde façade – namelijk het toekennen van rechtspersoonlijkheid aan vakbonden – schuilt een schaamteloze aanval op de fundamentele rechten van werknemers. De Raad van State bevestigt: dit voorstel is onverenigbaar met de fundamenten van de sociale democratie.

Een politieke zet, geen juridische noodzaak

Net zoals in Duitsland, Italië of Luxemburg zijn vakbonden in België feitelijke verenigingen. Ook politieke partijen en bepaalde instituten kennen een dergelijk statuut, wat geen straffeloosheid of ondoorzichtigheid betekent. Vakbonden nemen hun verantwoordelijkheid. Hun activiteiten vallen onder het burgerlijk en strafrecht. Ze ontsnappen niet aan wettelijke sancties en hun rekeningen worden nauwgezet beheerd en gecontroleerd, onder andere door de RVA, in het kader van uitbetalingen van werkloosheidsuitkeringen.

Wat niet publiekelijk zichtbaar is, zijn de stakerskassen, en daar is een zeer goede reden voor: het gaat hier om strategische informatie m.b.t machtsverhoudingen binnen sociale conflicten. Indien de vakbonden rechtspersoonlijkheid zouden krijgen, zou men hen kunnen verplichten om deze informatie publiek te maken. Dat komt simpelweg neer op het ontwapenen van de vakbonden tegenover de werkgevers.

Het echte doel: syndicale macht inperken

Wie vraagt deze hervorming? MR, N-VA, Open VLD en Vlaams Belang, met de uitgesproken steun van werkgeversorganisaties. Het doel? De vakbonden op de knieën dwingen.

Het toekennen van rechtspersoonlijkheid aan vakbonden heeft drie ernstige gevolgen:

1. De stakerskassen verplicht publiceren, wat hun onderhandelingspositie verzwakt.
2. Mogelijkheid tot aanzienlijke financiële claims tegen vakbonden in geval van acties met economische impact.
3. Uitsluiting van vakbonden uit het sociaal overleg indien ze rechtspersoonlijkheid weigeren. 

Dit is geen technische hervorming. Het is een poging om het syndicaal tegengewicht te breken, collectieve actie te criminaliseren en werknemers de mond te snoeren.

Duidelijk afwijzing door Raad van State

De Raad van State heeft al geoordeeld dat dit voorstel in strijd is met de fundamentele beginselen van het Belgische, Europese en internationale recht. Het vormt een ernstige aantasting van de syndicale vrijheden. Het recht om zich te organiseren, collectief te onderhandelingen en te staken, ligt onder vuur. In 2021 kwam Vlaams Belang al met een gelijkaardig voorstel. Op 14 mei 2025 herhaalde de Raad van State zijn reeds in 2021 geuite advies op het MR-voorstel: dit voorstel is niet alleen gevaarlijk, het is ook onwettig.

Verdedig de vakbonden, verdedig de democratie

De vakbonden zijn een van de voornaamste massaorganisaties in België. Ze vormen een democratisch dam tegen een economische stortvloed van willekeur en machtsmisbruik. Wie hun bestaansrecht ondergraaft, ondergraaft de solidaire samenleving.

Het ABVV staat sterk en overtuigd in zijn schoenen. Het heeft geen opgelegd statuut nodig, en al zeker geen dat enkel dient om het monddood te maken. Onze maatschappelijk doelen blijven, zoals steeds: het verdedigen van collectieve rechten, solidariteit en emancipatie van werknemers.